Sunday, April 5, 2020

10 pyetje pergjigje rreth COVID-19



1. Çfarë është koronavirusi?
Koronaviruset janë familja e viruseve të cilat shkaktojnë sëmundje nga një rrufë e lehtë deri në sëmundje më të rënda si Sindroma Respiratore e Lindjes së Mesme (Middle East Respiratory Syndrome MERS) dhe Sindroma e Rëndë Respiratore Akute (Severe Acute Respiratory Syndrome SARS).


2. Çfarë është një koronavirus i ri?
Koronavirus i ri është (nCoV) është një lloj (shtam) i ri i koronavirusit i cili nuk është identifikuar më parë tek njerëzit.

3. A mund të infektohen njerëzit me koronavirusin e ri ku si burim infektimi janë kafshët?
Hetimet e hollësishme në Kinë në vitin 2002 kanë zbuluar se SARS-CoV u transmetua nga macet te njerëzit, kurse në Arabinë Saudite në vitin 2012 u zbulua MERS-CoV nga devetë te njerëzit. Njihen disa koronaviruse të cilët po qarkullojnë në kafshë, por që akoma nuk kanë infektuar njerëzit. Ndërkohë që survejanca në të gjithë botën përmirësohet, ka të ngjarë që të identifikohen më shumë koronaviruse.

4. Cilat janë simptomat e një personi të infektuar me koronavirus?
Simptomat varen nga virusi, por shenjat e zakonshme përfshijnë simptomat e aparatit të frymëmarrjes: ethe, kollë, gulçim dhe vështirësi në frymëmarrje. Në raste më të rënda, infeksioni mund të shkaktojë pneumoni, sindromë të rëndë respiratore akute, insuficiencë të veshkave, madje edhe vdekje.

5. A transmetohet koronavirusi nga njeriu tek njeriu?
Po, disa koronaviruse mund të trasnmetohen nga njeriu tek njeriu, zakonisht pas një kontakti të ngushtë/të afërt me një pacient të infektuar, në mjedisin e punës ose në një qendër të kujdesit shëndetësor.

6. A ka vaksinë për këtë lloj të ri të koronavirusit?
Kur një sëmundje është e re, nuk ka vaksinë për të, dhe mund të duhen disa vite derisa të prodhohet një vaksinë e re.

7. A ka një trajtim/mjekim për koronavirusin e ri?
Nuk ka një mjekim/trajtim specifik për sëmundjet e shkaktuara nga një koronavirus i ri. Megjithatë, shumë nga simptomat mund të trajtohen në varësi të gjendjes klinike të pacientit.

8. Çfarë duhet të bëj për t’u mbrojtur?
Rekomandimet standarde për të zvogëluar ekspozimin dhe transmetimin e një sërë sëmundjesh përfshijnë: ruajtjen e higjienës së duarve dhe të frymëmarrjes, praktikat e higjienës ushqimore, si dhe kur është e mundur shmangia e kontakteve të ngushta me çdo person që shfaq simptoma të sëmundjeve respiratore, si kollë apo teshtitje.

9. A janë personeli shëndetësor i riskuar nga koronavirusi i ri?
Po, ata mund të jenë të rrezikuar nga koronavirusi i ri, pasi personeli i kujdesit shëndetësor janë në kontakt me pacientët më shpesh sesa popullata e përgjithshme. OBSH-ja rekomandon që personeli i kujdesit shëndetësor të zbatojnë në mënyrë të vazhdueshme masat e duhura të parandalimit dhe kontrollit të infeksionit.

10. Cilat janë rekomandimet për vendet?
OBSH inkurajon të gjithë vendet të rrisin survejancën për infeksionet e rënda respiratore akute (SARI), të shikojnë me kujdes çdo model të pazakontë të këtyre infeksioneve ose pneumonisë dhe të njoftojnë OBSH-në për çdo rast të dyshuar ose konfirmuar të infeksionit me koronavirusin e ri. Vendet inkurajohen të vazhdojnë të forcojnë gatishmërinë e tyre për emergjencat shëndetësore në përputhje me Rregulloren Ndërkombëtare të Shëndetit (2005).

English/
1. What is coronavirus?
Coronaviruses are a family of viruses that cause diseases ranging from mild to severe, such as Middle East Respiratory Syndrome (MERS) and Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS).

2. What is a new coronavirus?
The new coronavirus (nCoV) is a new type of coronavirus that has not been previously identified in humans.

3. Can humans be infected with the new coronavirus where animals are the source of infection?
Detailed investigations in China in 2002 revealed that SARS-CoV was transmitted from cats to humans, while in Saudi Arabia in 2012 MERS-CoV was detected by camels in humans. There are several coronaviruses that are circulating in animals but have not yet infected humans. As surveillance around the world improves, it is likely that more coronaviruses will be identified.

4. What are the symptoms of a person infected with coronavirus?
Symptoms depend on the virus, but common symptoms include symptoms of the respiratory tract: fever, cough, shortness of breath, and difficulty breathing. In more severe cases, the infection can cause pneumonia, severe acute respiratory syndrome, kidney failure, and even death.

5. Is coronavirus transmitted from person to person?
Yes, some coronaviruses can be transmitted from person to person, usually after close / close contact with an infected patient, at work, or at a health care center.

6. Is there a vaccine for this new type of coronavirus?
When a disease is new, there is no vaccine for it, and it may take several years for a new vaccine to be produced.

7. Is there a treatment / treatment for new coronavirus?
There is no specific treatment / treatment for diseases caused by a new coronavirus. However, many of the symptoms can be treated depending on the patient’s clinical condition.

8. What should I do to protect myself?
Standard recommendations to reduce exposure and transmission of a range of diseases include: maintaining hand and respiratory hygiene, eating hygiene practices, and when possible avoiding close contact with anyone who exhibits symptoms of respiratory illness, such as cough or sneezing.

9. Are health personnel at risk of new coronavirus?
Yes, they may be at risk for new coronavirus, as health care workers are in contact with patients more often than the general population. The WHO recommends that healthcare personnel continuously implement appropriate measures to prevent and control infection.

10. What are the recommendations for countries?
The WHO encourages all countries to increase surveillance for severe acute respiratory infections (SARIs), look carefully at any unusual patterns of these infections or pneumonia, and notify the WHO of any suspected or confirmed cases of infection with the new coronavirus. . Countries are encouraged to continue to strengthen their readiness for health emergencies in accordance with International Health Regulation (2005).